APNABI Autismo Bizkaiaren psikologia-taldeak CAPALIST testifikazio-protokoloa adimen-desgaitasun duten pertsonetan prozesu judizialetan zehar baliozkotzen dihardu. Lan hau Madrilgo Unibertsitate Konplutentsetik sortu da eta Gizarteratze Betean parte hartu duten hainbat elkarterekin jarri dira harremanetan. APNABI eta Futubide Tutoretza Fundazioa dira Euskadiko erakundeen ordezkariak.
Raquel Sedano, Isabel Expósito eta Montserrat Clavero APNABIko psikologoek gidatzen dute proiektua erakundearen barruan. Bizkaiko EAN duten 15 pertsona helduekin elkarlanean arituko dira, beren garapenean. Hainbat elkarrizketa pertsonalizatu egingo dira. Prozesu hori azaroan hasi zen online formakuntza baten bidez, eta datozen hilabeteetan gauzatuko da.
Sedanok nabarmendu du proiektu hau “aurrerapauso handia” dela adimen-desgaitasuna duten pertsonei ahotsa emateko. Bestalde, Expósitok gogoeta hau egin du: “gaur egun ez dago antzeko ezer”, eta, hori dela eta, “parte-hartzea eta gizarteratzea sustatzeko oso berria da”. Lankidetza-proiektu honetan parte hartzen duten APNABIko psikologo-taldea ilusio handiz agertu da, eta nabarmendu egin dute “harrotasuna” sentitzen dutela, beren esperientzia eta AEN duten elkarteko erabiltzaileak kontuan hartzeagatik baliozkatze honetarako.
Tresna
CAPALIST elkarrizketen bitarteko protokoloa da, eta testigantza baten ekarpenean parte hartzen dutenen gaitasun kognitiboak ebaluatzen ditu. Tresna hori dagoeneko baliozkotu dute neska-mutiletan, eta orain adimen-desgaitasuna duten pertsonei helarazteko txanda da. Biktimek ezgaitasun mota hori dutela adierazteko haien trebetasunak errealitatetik urrun dauden estereotipoen arabera hartzen dira, kolektiboaren heterogeneotasun handia dela eta. Hori dela eta, orain biktima bakoitzaren ezaugarri kognitiboak espezifikoki ezagutzeko bidea emango duen prozedura bat definitu nahi da, polizia- eta justizia-prozedurak haren gaitasunetara egokitzeko eta testigantzetan ematen duten informazioa behar bezala ebaluatzeko.