APNABI LANek, APNABI Autismoaren Bizkaiko arlo soziolaboralak, itxi du ekaina, autismoa duten 309 pertsona laneratzeko zerbitzuetan izena emanda. Kopuru hori autismoa duten pertsona helduek eskatzen duten enplegu justu eta kalitatezkoaren hazkunde esponentzialaren isla da: APNABI Laneko eskaerak %48 hazi dira 2 urtean, eta elkarteko pertsona helduen %55 dira dagoeneko.
Izan ere, autismoa duten pertsonen kolektiboak oraindik zailtasun handiak ditu prestakuntzan, lan-aktibazio txikia, eta enplegu ezegonkorrak. Autism Europe elkartearen azken datuen arabera, autismoa duten helduen %76 eta %90 artean langabezian daude edo ez dute inolako ekoizpen jarduerarik egiten.
APNABI Lan elkarteak babesten dituen 309 pertsonetatik, %30ek enplegua dute edo izan dute 2024ko lehen seihilekoan. Kontratu berri horietatik hamar Enplegu Lagunduaren programaren bidez eman dira, laneratzeko sistemarik eraginkorrena. Hala ere, oraindik oztopo handiak daude kolektiboa lan-eremuan benetan sartzea zailtzen dutenak.
Lan-aktibazioa
APNABIko lan aktibazioaren datua (18 urtetik gorakoak) %37koa da, Euskadiko biztanleria orokorraren %55etik oso urrun, baina adimen urritasunaren batez bestekoa (%36) baino handiagoa. Aktibazioa funtsezkoa da laneratzeko politikak zehazteko, baina kasu askotan lanerako prestakuntza eta gaikuntza egokiaren mende dago.
Gaur egun, hain zuzen ere, prestakuntza-esparru horrek zailtasun handiak ditu autismoa duten pertsonen parte-hartzea errazteko eta laguntzeko. Hori dela eta, kasu askotan enplegu bereziko ibilbideak egiten dituzte, eta horrek murriztu egiten die lan-bizitza egokia, askatasunez aukeratua eta baldintza berdinetan izateko aukera. Enplegu berezian, batez bestekoaren azpitik dauden soldatak eta lanaldiak jaso ditzakete, eta prestakuntzarako eta mailaz igotzeko aukera gutxi dituzte.
Enplegu prekarioa
Enplegu arrunta lortzen dutenek, sarritan, behin-behinekotasunari lotuta egiten dute. Enplegua duten pertsona askok aldi baterako eta %30etik beherako lanaldiekin baliatzen dute, enplegu horretan behar bezala mantendu ahal izateko beharrezko laguntzarik gabe. Era berean, kolektiboak enplegu publikoan kupo bat gordetzea eskatzen du autismoa duten pertsonentzat, eta esparru horretara ere sarbidea bermatu behar da.
Egokitzapen-premiei eta zereginei behar bezala aurre egiteko beharrezko laguntzei buruzko ulermenik ez aurkitzeak bidea zailtzen duten laneko estresa eta antsietatea ekar ditzake.